"Туберкулез және оның алдын алу" Атырау облысы аумағында "Дүниежүзілік туберкулезге қарсы күрес күніне" арналған 2024-ші жылдың 24-ші ақпанынан 24-ші наурызы аралығында "Туберкулезді тоқтатамыз!" ұранымен туберкулездің алдын алу айлығы өтеді.Мақат ауданы бойынша жалпы туберкулез ауруымен сырқаттанушылық 2022-ші жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 4 жағдайға жоғарылаған,яғни 2022-ші жылы 14 жаңа жағдай сырқаттанушылықпен тіркелсе,2023-ші жылы 18 жаңа жағдаймен сырқаттанушылық тіркеліп отыр.Оның ішінде бактерия бөлетін түрімен 9 жағдай тіркелген.Балалар және жасөспірімдер арасында да аурудың тіркелуі азаймай отыр. 2023-ші жылы тіркелген 18 науқастың 1-еуі бала,2-еуі жасөспірімдер арасында анықталып отыр.
Туберкулез-ежелгі жұқпалы аурулардың бірі.Жыл сайын 24 наурызда Бүкіл әлемде туберкулезбен күрес күні өткізіледі. Дәл осы күні 1882 жылы Берлинде доктор Роберт Кох әрқайсымызға қауіп төндіретін осы қорқынышты аурудың ашылғанын жариялады.
ТУБЕРКУЛЕЗ ЖҰҚПАЛЫ ЖӘНЕ ӨТЕ ҚАУІПТІ
Көптеген басқа инфекциялардан айырмашылығы, оның созылмалы және жиі жасырын ағымы бар, бұл науқас адамның туберкулездің таралу ықтималдығын бірнеше есе арттырады. Бір жыл ішінде туберкулездің "ашық" түрімен ауыратын науқас орта есеппен 10-15 адамды жұқтырады деп саналады. Туберкулез-ұзақ мерзімді еңбекке жарамсыздыққа, мүгедектікке әкелетін және жиі өліммен аяқталатын, емдеу қиын ауру. Көбінесе туберкулез тыныс алу жүйесіне әсер етеді (өкпе, бронхтар, плевралар), бірақ басқа органдарға — ішек, бүйрек және зәр шығару жолдарына, сүйектерге, теріге, лимфа түйіндеріне (бұл өкпеден тыс туберкулез деп аталады) зақым келуі мүмкін. Лимфа түйінінің туберкулезі балаларда жиі кездеседі.
Аурудың қоздырғышы-туберкулез микобактериясы немесе Кох таяқшасы. Туберкулездің белсенді түрінде Кохтың таяқшасы науқастың өкпесінде тез көбейіп, бейнелі түрде адам тіндерімен қоректенеді, адам ағзасын өзінің өмірлік белсенділігінің өнімдерімен бұзады және уландырады. Инфекцияның негізгі берілу жолы-ауа тамшылары(жөтелу, түшкіру, сөйлесу кезінде ауаға енетін қақырық, мұрын-жұтқыншақ шырышымен). Туберкулез микобактериясы сыртқы ортада өте тұрақты, ол ондаған жылдар бойы киімде, кітаптарда, жерде, нашар желдетілетін бөлмелерде өмір сүре алады. Туберкулез ауруының белгілері әр түрлі болуы мүмкін, олар аурудың даму түріне, оның формасына, процестің орналасқан жеріне, адам ағзасының жеке ерекшеліктеріне байланысты.
Туберкулездің алғашқы белгілері салмақ жоғалту, қызба, түнде терлеудің жоғарылауы, тәбеттің жоғалуы болуы мүмкін.Туберкулез көбінесе жасырын созылмалы ағымға ие, бұл оның таралу ықтималдығын бірнеше есе арттырады.
Бірақ бұл ауыр ауруды уақтылы анықтау оңай, сондықтан емдеуді уақтылы бастау керек, сондықтан медицина қызметкерлерінің бақылауымен ауруды үздіксіз емдеу туберкулездің толық емделуіне әкеледі.
Заманауи медицинаның барлық жетістіктеріне қарамастан, профилактикалық іс-шаралар туберкулезге қарсы күрестің жалғыз және тиімділігі жоғары құралы болып қала береді. Шынында да, ауруды емдеуге қарағанда (кем дегенде бірнеше ай) туберкулездің дамуын болдырмау әлдеқайда оңай. Арнайы медициналық профилактикалық іс-шараларға иммундау және профилактикалық медициналық тексерулер жатады. Балаларды БЦЖ вакцинасымен жоспарлы иммундау туберкулездің ауыр түрлерінің дамуын болдырмау үшін жүргізіледі. Бала алғашқы егуді туғаннан кейінгі алғашқы төрт күнде алады. БЦЖ ревакцинациясына 6-7 жастағы Манту теріс сынамасы бар сау, дезинфекцияланбаған балалар жатады.
Балалардағы туберкулез инфекциясын анықтау әдісі жыл сайын жүргізілетін және осы қауіпті ауруды анықтауға және алдын алуға мүмкіндік беретін Манту сынамасы болып табылады. Бұл вакцинация емес, тек аллергиялық сынақ. Ол денсаулыққа зиян келтірмейді, температура бермейді, тек жергілікті реакцияны тудырады. Сондықтан, Манту сынамасынан бас тарту-ата-аналардың негізсіз қателігі. Бүгінгі таңда фтизиатрлар Жаңа, дәлірек сынақ-Диаскинтестке ие болды, оның орнына емес, Манту сынамасына қосымша. Бұл патогеннің адам ағзасында қаншалықты белсенді екенін, баланың ауырып қалу қаупі бар-жоғын анықтауға мүмкіндік беретін сынақ.
15-17 жастағы ересектер мен жасөспірімдер жылына 1 рет флюорографиялық тексеруге жатады. Флюорографиялық тексеру ауруды емдеу оңай болған кезде туберкулезді ерте кезеңде тиімді анықтауға мүмкіндік береді. Тексеру кезінде тыныс алу жүйесінің басқа қауіпті ауруларының ерте белгілерін (мысалы, өкпе қатерлі ісігі) анықтауға және олардың одан әрі дамуына жол бермеуге болады.
Әр адам өз бетінше ауру қаупін едәуір азайта алады. Дененің жалпы сауығуы және дұрыс өмір салты туберкулездің негізгі жаулары екенін есте ұстаған жөн.
Өз денсаулығыңыз туралы, Құрметті Мақат ауданының тұрғындары, жақындарымыз бен айналамыздағы балалардың денсаулығы туралы ойланыңыз. Жылына кемінде бір рет флюорография кабинетіне барыңыз.
Бірақ егер сіздің отбасыңызда біреу ауырып қалса, бас тартпаңыз және біліңіз:
Туыстардың басты міндеті – науқастарды белгіленген емдеу режимін қатаң сақтауға сендіру-үнемі, үздіксіз, ұсынылған мерзім ішінде туберкулезге қарсы препараттарды қабылдау. Дәрі-дәрмектерге төзбеушілік құбылыстары, олардың жанама әсерінің белгілері пайда болған кезде, емдеуші дәрігермен бірге емдеу курсын мүмкіндігінше тоқтатпауға тырысып, оларды жеңуге тырысу керек. Науқастың тез қалпына келуі, оның туыстары мен достарының инфекциясын болдырмау көбінесе осыған байланысты болады. Бұдан басқа, тиісті уақыт кезеңі ішінде препараттарды тиісті көлемде қабылдай отырып, науқас оның дені сау адамдарға берілуі және дәрілік төзімділігі бар жаңа ауруды тудыруы мүмкін қоздырғыштың дәріге төзімді штаммдары пайда болмауына ықпал етеді.
Туберкулезбен күресте сәттілік немесе жеңіліс пациенттің өзіне байланысты.
Ж.Б.Қабдолова,
Басқарма басшысың у.м.а
