Қоғам

Басқарманың баспасөз хатшысы Ләззат Өтепованың айтуынша, өңірдегі 8 балабақша «Жасыл балабақша» бағытымен жұмыс істейді. Ал 4 мектепте жылыжай жасақталып, жасыл желекті көбейтуге ерекше көңіл бөлінген. Өткен оқу жылында облыс бойынша 200-ден астам экоклуб құрылып, оған 19 мыңнан астам оқушы тартылған. Бұған қоса, 11 мың ата-ана мен 6 мың педагог қатысқан 681 экологиялық шара ұйымдастырылып, түлектер 3 мыңнан астам көшет отырғызыпты.

– Белсенді жұмыс істеп тұрған жас натуралистер мен туристер станцияларына бес мыңнан астам бала қатысады. Сонымен қатар 25 мыңнан астам оқушы волонтерлік бастама арқылы табиғатты қорғау ісіне үлес қосып жүр. Жазғы демалыс кезінде 134 мыңнан астам бала тәрбиелік және экологиялық бағыттағы жобаларға қатысты, — дейді Л.Өтепова.

Дәстүрлі түрде өтетін «Табиғатты аяла» облыстық форумы, «PRO Eco», «Мен зерттеушімін» байқаулары балалар шығармашылығы мен ғылыми қызығушылығын арттыруға ықпал етіп отыр. Оған дәлел – биыл Астанада өткен республикалық «Таза Қазақстан» экофестивалінде Х.Ерғалиев атындағы №35 мектеп-гимназиясының IV сынып оқушысы салған «Суды үнемде, болашақты сақта!» атты сурет республика Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың жоғары бағасына ие болды.

Атырау қаласындағы №13 «Балапан» бөбекжай-бақшасында да «Таза Қазақстан» акциясы аясында мазмұнды іс-шаралар өтті. Балдырғандар табиғатты қорғаудың мәнін өз көздерімен көріп, іс жүзінде үйренді.

Балабақша директоры Гүлдана Бектемірованың айтуынша, экологиялық тәрбиенің тамыры балалық шақтан басталуы тиіс. Сол мақсатта ұжым, ата-аналар мен бүлдіршіндер бірлесіп, «Табиғатты сүйейік», «Таза қала – таза болашақ», «Қоқысты – жәшікке!» атты танымдық сабақтар мен бейнероликтер ұсынған.

– Балалар «Менің таза қалам», «Табиғат – біздің байлығымыз» атты сурет және қолөнер байқауларына қатысып, өз қиялындағы таза әлемді бейнеледі. Тәрбиешілердің басшылығымен кішкентайлар топ ауласын тазалап, гүл отырғызуға атсалысты. Қалдықтарды сұрыптау тәжірибесі де жүргізіліп, пластик, қағаз, шыны бөлек жиналды. Ата-аналарға арналған ақпараттық парақшалар таратылып, тұрмыстық қалдықтарды дұрыс жоюдың маңызы түсіндірілді. Осындай қарапайым, бірақ әсерлі шаралар арқылы балалардың табиғатқа деген сүйіспеншілігі мен жауапкершілік сезімі арта түсті, — дейді мекеме басшысы.

«Таза Қазақстан» акциясы – бір реттік шара емес, жас ұрпақтың бойына өмірлік құндылық дарытатын тәрбиенің ажырамас бөлігі. Бүгінгі баланың қолына күрек пен гүл көшетін ұстатып, тазалықтың мәнін ұғындырсақ ертең ол табиғатты сүйетін, елін аялаған еңбекқор азаматқа айналары сөзсіз.

Мәлике МӘЛІК

Қарапайым еңбекпен есейген, сол еңбегімен дәулет жиған, маңдай терінің дәмін молынан татқан, бүгінде ардагерлер сапында жүрген жандар да үстіміздегі жыл Жұмысшы мамандықтар жылы болып жарияланғанында қос қолдарын көтере қолдап, қуаныштарын білдірісіп жатты. Өйткені олардың бүкіл өмірі ерінбей еткен, терін төккен осынау жұмысшы мамандықтары делінетін қарапайым еңбекпен өтті, сөйтіп маңдай терден нәпақа терумен жүрді. Сосын да ғой, жұмысшы мамандық иелеріне көңіл бөлінді, құрмет те көрсетілуде деп қуанды олар. 

Жасына қарағанда жас-тау көрінетін, әр іске өзінің пікірін білдіріп, әр мәселеге ұсынысын айтып, қоғамнан тысқары тұрмайтын жандар аз кездеспейтіні рас. Одан басқа олардың қарапайым қалпы, қамқоршыл көңілі де көпке өнеге қыларлықтай болса, онда солардың абыройы үстем, қадірі бөлек болғаны. Біз білетін осындай жандардың бірі - зейнетке дейінгі бар саналы ғұмырын автокөлік тұтқасында өткізген жүргізуші жанбайлық Мырзажан Балпанов еді. 

Сөз реті келгенде кейіпкерімізді біз білетін деп бөліп айтуымыз да тектен-тек емес, ол жөнінде әңгіме сәл кейіндеу. Ал, жалпы алғанда, бұл ағамыз турасында осы газет бетінде арагідік жазылып қалып та жүргені көзі қарақты оқырманға мәлім ғой дейміз. Ол да сонау сұрапыл соғыстың тұс алдында дүниеге келген аға буын өкілдерінің бірі. Қазіргі Жанбай ауылдық округі аумағындағы III-Интернационал ұжымшары (колхозы) топырағына кіндік қаны тамған ол отыздан енді асып жатқан әкесі соғысқа аттанғанда небары екі-ақ жас-та болатын. Әке сол қанды қырғыннан қайтып оралмады, алты перзентін арқалап, тістелеп жүріп өсіріп, бүкіл саналы ғұмырын ұжымшардың қара еңбегіне арнаған анасы Қабира жауынгер жесірі, тыл ардагері болды, бертінде, 1996 жылы өмірден өтті.

Көзін ашқанынан көргені қара жұмысқа жегілген анасы болған Мырзажан, кейін сол анасына қолұшын бере жүріп өзі де еңбекте пісіп жетілді, еңбекқорлық қасиетті бойға сіңірді. 1947 жылы Сартөбе орталау мектебіне барып, Манаш ауылындағы Андреев атындағы орта мектепті тәмамдаған жас Новобогаттағы тракторис-тер даярлайтын бір жылдық курсты оқып, сол 1959 жылы «Забурын» кеңшарына (сов-хозына) мамандығы бойынша еңбекке тұрып, алғашқы еңбек жолы басталады. Сол жылы Гурьевтегі шоферлік курсты да оқып, автокөліктің тұтқасына отырды. Арасында екі жыл,  1960-1963 жылдары, Отан алдындағы азаматтық борышын өтеп оралған ол осы «Забурын» кеңшарында табан аудармастан тер төкті, ерінбей еткен еңбектің арқасында өз жұмысында жоғары көрсеткіштерге де қол жеткізіп, адал еңбегі атын шығарды. 

-Өзімнің еңбектес, ұжымдас болған әріптестеріммен бірге кеңшардың экономикасын дамытуға, ауылдың әлеуметтік жағдайының жақсаруына үлес қостым. Еңбектің ыстығы мен суығына төзе жүріп, қырық жылдай уақыт жүргізушілік қызмет қылдым. Еңбек ету өз алдына ғой, кейінгі жастарға білгенімді айтып, ақыл-кеңесімді бере жүруден жалыққаным жоқ. Еңбегім сол заманның талабымен де үндесіп, бесжылдықтар екпіндісі, еңбек озаты, еңбек екпіндісі, социалистік жарыстың жеңімпазы сияқты атақтарды алып, алғыс хаттар, құрмет грамоталарын, бағалы ескерткіш сыйлықтар иелендім. Қоғамдық жұмыстарға да араласып, ауылдық, аудандық кеңеске депутат болдым, аудандық кеңес атқару комитетінің мүшелігіне бірнеше рет сайландым. Бәрі еңбектің арқасы,-дейді бүгінде сеңгірлі 85 жастың биігіне шығып отырған ардагер аға.

Иә, айтса-айтқандай, қарапайым еңбегінің арқасында қадірі артты, сый-сияпатқа бөленді. Мәскеудегі Ауыл шаруашылығы жетістіктері көрмесінің Алтын медалін, Лениннің туғанына 100 жыл медалін да кеудеге қадады, ауданның чемпион жүргізушісі де атанды, облыс бойынша да осындай атақты иеленіп, «Жигули-2011» жеңіл көлігін мінгені де бар.

Зейнетке шыққасын да қоғамдық қызметтен қол үзбеді, соның ішінде 2009 жылдан бері Жанбай ауылдық ардагерлер кеңесінің төрағасы ретінде аға буын ауылдастарына жанашырлықпен жұмыс қылып келеді. Ардагер аға  Қазақстанның Алтын кітабына еніп, Алтын медалін де иеленді, «Исатай ауданына 90 жыл» мерейтойлық медалін тақты, 80 жасқа толғанында «Исатай ауданының Құрметті азаматы» атағы берілді оған.

Біздің ардагер ағаны бұлай танып-білуіміз де тектен-тек емесін айтқанбыз сөз басында. Ауылдың қоғамдық өміріне, жас ұрпақтың тәрбиесіне ардагерлер кеңесі төрағасы ретінде де өзіндік үлесін қоса жүрген ақсақал аудандық басылыммен тұрақты байланыстағы жан. Газет бетінде елдік деңгейдегі істерге, аудандық деңгейдегі түрлі шараларға ой-пікірлерін білдіре үн қосып отыратын Мырзекең ұлттық құндылықтар турасында, сыйластық, татулық, бірлік сынды қасиетті ұғымдар хақында, кішілік пен кісілік сынды адами асыл қасиеттер жөнінде де қалам тербеп тұрады.

Ардагер аға басылым жанашыры ретінде де басқаларға үлгі. Ауылдық округ әкімдігімен бірлесе жергілікті жердегі өндірістік компаниялармен, соның ішінде «ПотенциалОйл» жауапкершілігі шектеулі серіктестігімен байланысып отыратын Мырзажан Балпанұлы аталған компания көмегімен ардагерлерге құрмет көрсетуге қол жеткізіп қана қоймай, жыл сайынғы баспасөзге жазылу науқаны барысында серіктестіктің демеу қаржысымен ондаған ауыл ардагерін «Нарын таңына» жаздыруды жүзеге асырып келе жатқаны да құптарлық.

Бұл жөнінде ардагер ағаның өзі: «Қарттарымыз ел өміріндегі, облыс, аудан, ауыл деңгейіндегі тыныс-тіршіліктен хабарлы болып отыруы керек деп есептеймін. Бұрын газет оқымайтын адамды надан адамға санайтын еді ғой. Расында да солай, қазіргі күрделі уақытта газеттің сөзін оқып, жаңалықтар мен өзгерістерден, рухани, мәдени, адами болмысты жетілдіре түсер жарияланымдардан бәріміз де, соның ішінде жас-тарымыз да құлағдар болуы үшін газетке жаппай жазылуды қолға алу керек қой деп ойлаймын. Бұл да қамқорлық, жанашырлық саналатын іс. Осыны басшы-қосшы азаматтар да ойлай жүрсе ғанибет қой» дейді ардагер.

Иә, сексен бесінші белесіне де сергек қалыпта қадам басқан ардагер аға, ауылдас аға буын өкілдерінің де, аудан айнасының да жанашыры Балпановтың айтар ақылы, үйренер үлгісі, өрісті өнегесі аз емес.

Жоламан ДӘУЛЕТИЯР

Ауыл шаруашылығы – адамзаттың ежелгі әрі мәңгі қажетті саласы. Қай кезеңде болмасын, жерді өңдеу, мал өсіру, өнім өндіру – қоғам өмірінің тірегі болып қала береді. Сондықтан ауыл шаруашылығындағы жұмысшы мамандықтардың рөлі ерекше. Бұл салада еңбек ететін механизаторлар, мал дәрігерлері, агрономдар, комбайншылар, суармалы жерді басқаратын техниктер мен тракторшылар елдің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етеді.

Өткен ғасырдың 70–80 жылдарында ауыл шаруашылығы негізінен қол еңбегі мен қарапайым техникаға сүйеніп дамыды. Ол кезде жұмысшы мамандардың басты міндеті – егін егіп, малды бағып, өнімді мемлекетке өткізу болатын. Дегенмен, сол кезеңнің өзінде ауыл еңбеккерлері қоғамның басты тірегі саналды. Олардың маңдай терімен ел азық-түлікпен қамтамасыз етіліп, ауыл экономикасы дамыды.

Ал XXI ғасырдың басынан бастап ауыл шаруашылығы түбегейлі өзгерістерге ұшырады. Енді бұл салада тек физикалық еңбек қана емес, заманауи технологияларды меңгеру, автоматтандырылған техниканы басқару, климаттық және топырақтық ерекшеліктерді талдай білу сынды жаңа дағдылар талап етіледі. Қазіргі заманның ауыл жұмысшысы — техниканы басқарып қана қоймай, электронды жүйелер мен цифрлық платформалар арқылы өнім сапасын қадағалайтын білікті маман.

Мысалы, бүгінде ауыл шаруашылығында дрондар арқылы егістік мониторингі, GPS навигациямен басқарылатын тракторлар, ақылды суару жүйелері сияқты инновациялар кеңінен қолданылып жатыр. Осы өзгерістер жұмысшы мамандықтардың беделін жаңа деңгейге көтерді. Бұрын тракторшы немесе малшы қарапайым еңбек адамы ретінде қаралса, қазір олар жоғары технологиямен жұмыс істейтін кәсіби мамандар қатарына қосылды.

Жылдар өткен сайын мемлекет те ауыл шаруашылығы саласындағы жұмысшы мамандарды қолдауға айрықша назар аударуда. «Агробизнес», «Еңбек», «Жас маман» бағдарламалары арқылы ауыл жастары кәсіптік-техникалық білім алып, туған жерінде еңбек етуге мүмкіндік алып отыр. Бұл — ауылды өркендетудің, елдің азық-түлік тәуелсіздігін қамтамасыз етудің басты кепілі.

Қорытындылай келе, ауыл шаруашылығындағы жұмысшы мамандықтар – елдің өмір сүру негізін құрайтын басты күш. Уақыт өзгергенімен, жер мен еңбек қадірі ешқашан жойылмайды. Қазіргі замандағы ауыл жұмысшысы – тек еңбектің емес, жаңашылдықтың, табандылық пен отансүйгіштіктің символы. Сондықтан ауыл шаруашылығын дамыту – жұмысшы мамандықтардың мәртебесін көтерудің ең маңызды жолы.

К.ҚҰРМАНҒАЗИЕВА

ҚР Оқу-ағарту министрлігі «Өрлеу» біліктілікті арттыру ұлттық орталығы «Келешек мектептері» ұлттық жобасы аясында педагогтердің кәсіби құзыреттілігін дамытуға арналған кешенді бағдарламаны іске асыруды жалғастыруда. Жыл соңына дейін 3 мыңнан астам педагог онлайн-оқытудан өтеді.

Курстар базалық деңгейдегі 11 пәнді қамтиды: бастауыш сынып, қазақ, орыс және ағылшын тілдері, математика, информатика, физика, химия, биология, география және тарих. Оқыту «Өрлеу» LMS цифрлық платформасында өтеді, онда пәндік оқу материалдары мен мұғалімдер үшін қиындық тудыратын тақырыптарды айқындауға арналған диагностикалық тестілер ұсынылған. Бағдарлама пәндік білімді негізгі жұмысынан қол үзбей жаңарту, кәсіби құзыреттілікті арттыру және мұғалімдерге әдістемелік қолдау көрсетуге бағытталған.

Айта кетейік, өткен жылы «Келешек мектептері» ұлттық жобасы аясында 35 мектептен 2 мыңнан астам педагог біліктілікті арттыру курстарынан өтті. Оқыту қорытындысы бойынша қатысушылар кәсіби дамуын одан әрі жалғастыруға арналған жеке ұсынымдар берілді.