Шәкәрім Құдайбердіұлы айтқандай: «Адам көзден ғайып болып, қайтыс болып, ұмытылуы мүмкін, бірақ біз ол туралы ұмытпасақ, оның ізі қалады», – сол сияқты әкеміздің де жасаған игі істері жоғалмайды, оның рухы бізбен – ұрпағы, балалары мен немерелерінің арасында әрдайым өмір сүре береді.
Менің әкем Зайдала Жұлқашев арамызда жоқ болғанына 25 жыл болыпты. Бірақ жасым ұлғайған сайын, оны жиі еске аламын. Ол 1941 жылдан 1945 жылға дейін Ұлы Отан соғысына қатысып, тек 1946 жылдың күзіне қарай туған ауылы – еліне оралды. Соғыс аяқталған соң да Берлинді қалпына келтіруге атсалысты.
Әкем үшін соғыс 1940 жылдан басталды – ол 1939 жылы Кеңес армиясы қатарына шақырылған еді. Ол Отан алдындағы борышын өтей отырып, Кеңес-фин соғысына қатысып, 1941 жылы Батыс майданның ерекше мақсаттағы 399-артиллериялық полкінде қатардағы жауынгер ретінде шайқасты. Ұлы Отан соғысы жылдарында ол әртүрлі бөлімдерде қызмет етті. Батыс майданның ерекше бөлімшесіндегі 5-әуе бақылау, ескерту және байланыс полкінде (ВНОС) қызмет етті, 1942 жылы осы майдандағы 7-әуе бригадасының бөлімше командирі болып тағайындалды. Кейінірек Солтүстік Кавказ майданының 269-зениттік полкінде бөлімше командирі болды, 1943–1944 жылдары 4-Украина майданының 87-ерекше армиялық ВНОС ротасының командирі қызметін атқарды. Соғыстың соңғы кезеңінде, 1944–1945 жылдары, осы майдандағы артиллериялық дивизияның 672-барлау бөлімшесінің командирі болды. Соғысты қатардағы жауынгер ретінде бастап, елге аға лейтенант шенінде оралды.
Қолымызда оның әскери билеті мен марапатқа ұсынылғаны жайлы командирлік рапорт сақталған. Ерлігі мен батырлығы үшін әкем III дәрежелі «Даңқ» орденімен, II дәрежелі «Отан соғысы» орденімен, Маршал Георгий Жуков медалімен, «Кавказды қорғағаны үшін», «Германияны жеңгені үшін», «Жауынгерлік ерлігі үшін», «Ерлігі үшін» медальдарымен марапатталған. Бейбіт заманда да түрлі мерейтойлық медальдарға ие болған.
1995 жылдың мамыр айында Қазақстан Республикасының тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Назарбаев соғыс ардагерлеріне, соның ішінде әкеме де, арнайы құттықтау хатын жолдады. Жеңістің 30 жылдығына орай, әкем Кеңес Одағының Батыры Георгий Фёдорович Канцевпен бірге Германияға делегация құрамында барды.
Соғыстың ауыр жолынан өтсе де, әкем қарапайым, кішіпейіл, қайырымды адам болып қала берді. Ауыл тұрғындары жиі келіп, кеңес сұрайтын, өтініш айтатын. Олар қазақ тілінде айтқан ойларын әкем орысшаға аударып, қағазға түсіріп беретін (ол педагогикалық институт бітірген еді). Ол ешкімнің өтінішін жерге тастамай, көмектесетін. Әкемнің көркем каллиграфиямен жазған хаттары көп болды. Бұл соғыстан кейінгі кезеңде көпшіліктің сауаты болмағанымен байланысты болса керек.
Әкем өмірінің соңына дейін туған еліне адал еңбек етті. КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының атынан ұзақ жылдарғы адал еңбегі үшін «Еңбек ардагері» медалімен марапатталды.
Әкем 1999 жылы, 82 жасында дүниеден өтті. Ол үлгілі отбасылы адам болды, анаммен 55 жылдан астам өмір сүрді. Артында екі ұл мен үш қыз, олардан тараған 14 немере мен 26 шөбере қалды.
Бүгінде әкем арамызда жоқ, бірақ бізге бала кезімізден бойымызға сіңірген еңбекқорлық, үлкенге құрмет, кішіге қамқор болу сияқты өмірлік қағидаттар отбасымызда ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып келеді.
Бүгінгі таңда мен әркімге мынаны тілегім келеді: артта мал-мүлік емес, тәрбиелі, абыройлы ұрпақ қалдыр!
Батырбек ЖҰЛҚАШЕВ,
соғыс ардагерінің ұлы
