Қазақстанда 2,3 миллион салық төлеуші тіркелген, бірақ олардың тек 8%-ы (137 мың компания) қосылған құн салығын төлейді. Қазақстанда бизнестің бөлшектенуі кәсіпкерліктің дамуына кедергі келтіруде және бюджетке түсетін түсімдерді азайтуда. Ұлттық экономика министрлігінің деректеріне сәйкес, салық төлеушілердің 81%-ы жеңілдетілген салық режимі бойынша жұмыс істеуде, бұл жалпы салық режиміне көшуге кедергі келтіреді. ҚР Ұлттық экономика министрлігі салық және кеден саясаты департаментінің директоры Ерлан Сағынаевтың айтуынша, бұл үрдіс бизнестің өсуін емес, табысты әдейі азайту арқылы салықтық міндеттемелерді минимизациялауды көрсетеді, деп хабарлайды Check-point.kz тілшісі.
«Қазақстанда 2,3 миллион салық төлеуші тіркелген, бірақ олардың тек 8%-ы (137 мың компания) қосылған құн салығын төлейді. Бұл дегеніміз, бизнестің басым көпшілігі арнайы салық режимдерінде қалады, салықтың жоғары деңгейіне өтуден әдейі бас тартады», — деді Сағынаев.
Ол жеңілдетілген салық жүйесі бойынша жұмыс істейтін 81% кәсіпкердің ішінде 85%-ы табыстары 15 миллион теңгеден аспайтындарын мәлімдейді. Бұл бизнес бөлшектеудің жүйелі белгісі болып табылады.
«Күтілгені, шағын бизнес мемлекеттік қолдауды алып, уақыт өте келе орта және ірі сегменттерге өтуі еді. Алайда, іс жүзінде біз бизнестің әдейі шағын күйде ұсталып тұрғанын көріп отырмыз, бұл бюджетке елеулі қаражаттың түспеуіне әкеліп соғуда», — деп түсіндірді спикер.
Компаниялар салықтарды азайту үшін әртүрлі әдістерді пайдаланады. ҚР Ұлттық экономика министрлігінің деректеріне сәйкес, олардың ішінде ең көп таралғандары да бар. Мәселен, бір объектіде бірнеше субъектіні тіркеу. Мысалы, бар, асхана және караоке әрбір жеке кәсіпкер ретінде тіркеліп, әрқайсысы жеңілдетілген салық режимінде қалады. Қонақүйлерді қабаттарға бөлу — бір кәсіпорынның орнына бірнеше кәсіпорын тіркеліп, әрқайсысы дербес салық төлеуші ретінде жұмыс істейді. Қызметкерлерді штаттан шығару. Қызметкерлер жеке кәсіпкер ретінде тіркеліп, формальды түрде жұмыс берушілеріне қызмет көрсетеді, бірақ штатта есептелмейді. Бұл жалақы қоры бойынша салықтық жүктемені, сондай-ақ зейнетақы мен әлеуметтік аударымдарды төмендетуге мүмкіндік береді, жұмыс берушіні аурухана парақтары мен еңбек қауіпсіздігі бойынша сақтандыру төлемдерінен босатады. Ерлан Сағынаевтің айтуынша, мұндай схемалар тек бюджетке түсетін қаражатты азайтып қана қоймай, адал компанияларға теңсіз жағдайлар жасайды.
«Мемлекет бәріне бірдей ережелер бойынша жұмыс істейтін әділ салық жүйесіне мүдделі. Бизнесті бөлшектеу және салықтан жалтару ел экономикасының дамуына кедергі келтіріп, бәсекелестік ортада теңсіздіктер туғызады. Мұндай схемаларды бақылау күшейтілетін болады», — деп атап өтті ол.
Құзырлы органдар бөлшектеу схемаларын анықтап, оларды тоқтату бойынша жұмыстарын жалғастырады, бұл барлық кәсіпкерлер үшін тең жағдай жасауға және бюджет қаражатын экономика мен әлеуметтік бағдарламаларды дамытуға бағыттауға мүмкіндік береді.
Фото: ru.freepik.com
